Farnell & Goff XVb, "The Ethiopians", = iii.17-23,25

§1

ἐβουλευσατο ποτε ὁ Καμβυσης στρατειαν ἐπι τους μακροβιους Αἰθιοπας οἰκουμενους Λιβυης ἐπι τῃ νoτιῃ θαλασσῃ.ἐδοξε δε αὐτῳ πρωτον κατοπτας ἀποστελλειν, ὀψομενους τε την ἐν τουτοις τοις Αἰθιοψι λεγομενην εἰναι ἡλιου τραπεζαν εἰ ἐστιν ἀληθως, και προς ταυτῃ τα ἀλλα κατοψομενοuς, δωρα δε τῳ λογῳ φεροντας τῳ βασιλει αὐτων.

ἡ δε τραπεζα του ἡλιου τοιαδε τις λεγεται εἰναι. λειμων ἐστιν ἐν τῳ προσαστειῳ ἐπιπλεως κρεων ἑφθων παντων των τετραποδων, εἰς ὁν τας μεν νυκτας τιθεσαι τα κρεα οἱ ἐν τελει ὀντες, τας δε ἡμερας δαινυται προσιων ὁ βουλομενος. οἱ δε ἐπιχωριοι φασι ταυτα την γην αὐτην ἀναδιδοναι ἑκαστοτε.

ἡ μεν δη τραπεζα του ἡλιου καλουμενη λεγεται εἰναι τοιαδε. Καμβυσῃ δε ὡς ἐδοξε πεμπειν τους κατασκοπους αὐτικα μετεπεμπετο ἐξ Ἐλεφαντινης πολεως των Ἰχθυοφαγων ἀνδρων τινας ἐπισταμενους την Αἰθιοπιδα γλωσσαν. ἐπει δε ἀφικοντο, ἐπεμπεν αὐτους εἰς τους Αἰθιοπας, ἐντειλαμενος ἁ λεγειν χρην, δωρα φεροντας πορφυρουν τε εἱμα και χρυσουν στρεπτον περιαυχενιον και ψελια και μυρου ἀλαβαστρον και φοινικειου οἰνου καδον.

οἱ δε Αἰθιοπες οὑτοι λεγονται εἰναι μεγιστοι και καλλιστοι ἀνθρωπων παντων· νομοις δε και ἀλλοις χρωνται κεχωρισμενοις των ἀλλων ἀνθρωπων και δη και κατα την βασιλειαν τοιῳδε· ὁν ἀν των ἀστων κρινωσι μεγιστον τε εἰναι και κατα το μεγεθος ἐχειν την ἰσχυν, τουτον ἀξιουσι βασιλευειν.

εἰς τουτους δη οὐν τους ἀνδρας ὡς ἀφικοντο οἱ Ἰχθυοφαγοι, διδοντες τα δωρα τῳ βασιλει αὐτων ἐλεγον ταδε, "Βασιλευς ὁ των Περσων Καμβυσης βουλομενος φιλος και ξενος σοι γενεσθαι ἡμας τε ἀπεπεμψεν, εἰς λογους ἐλθειν κελευων, και δωρα ταυτα σοι διδωσι, οἱς και αὐτος μαλιστα ἡδεται χρωμενος."

ὁ δε Αἰθιοψ μαθων ὁτι κατοπται ἠκοιεν λεγει προς αὐτους τοιαδε, "οὐτε ὁ Περσων βασιλευς δωρα ὑμας ἐπεμψε φεροντας βουλομενος ἐμοι ξεμος γενεσθαι, οὐτε ὑμεις λεγετε ἀληθη (ἡκετε γαρ κατοπται της ἐμης ἀρχης), οὐτε ἐκεινος ἀνηρ ἐστι δικαιος· εἰ γαρ ἠν δικαιος, οὐτ'ἀν ἐπεθυμησε χωρας ἀλλης ἠ της ἑαυτου, οὐτ'ἀν εἰς δουλοσυνην ἀνθρωποους ἠγεν ὑφ'ὡν οὐδεν ἠδικηται. νυν δε αὐτῳ τοξον τοδε διδοντες ταδε ἐπη λεγετε, "Βασιλευς ὁ Αἰθιοπων συμβουλλευει τῳ Περσων βασιλει τοτε ἐπ'Αἰθιοπας τους μακροβιους στρατευεσθαι ἐπην οὑτως εὐπετως Περσαι ἑλκωσι τα τοξα ὀντα μεγεθει τοσαυτα· μεχρι δε τουτου θεοις είδεναι χαριν, οἱ οὐκ ἐπι νουν τρεπουσιν Αἰθιοψι γην ἀλλην προσκτασθαι τῃ ἑαυτων.""

ταυτα δε εἰπων και ἀνεις το τοξον παρεδωκε τοις ἠκουσι.

§2

λαβων δε το εἱμα το πορφυρουν ἠρετο ὁ τι εἰη και ὁπως πεποιημενον· εἰποντων δε των Ἰχθυοφαγων την ἀληθειαν περι της πορφυρας και της βαφης, δολερους μεν τους ἀνθρωπους ἐφη εἰναι, δολερα δε αὐτων τα εἱματα. δευτερον δε περι του χρυσου περιαὐχενιου ἠρετο και των ψελιων· ἐξηγουμενων δε των Ἰχθυοφαγων, γελασας ὁ βασιλευς και νομισας αὐτα εἰναι πεδας εἰπεν ὡς παρ'ἑαυτοις εἰσι ῥωμαλεωτεραι τουτων πεδαι. τριτον δε ἠρετο περι του μυρου· εἰποντων δε αὐτων περι της ποιησεως και ἀλειψεως, τον αὐτον λογον ὁν και περι εἱματος εἰπεν. ὡς δε εἰς τον οἰνον ἀφικετο και ἐπυθετο αὐτου την ποιησιν, ὑπερησθεις τῳ πωματι ἐπηρετο ὁ βασιλευς ὁ τι σιτουνται οἱ Περσαι και ὁποσον χρονον μακροτατον ἀνηρ Περσης ζῃ.

οἱ δε σιτεισθαι μεν τον ἀρτον ἐφασαν, ἐξηγησαμενοι των πυρων την φυσιν, ὀγδωκοντα δε ἐτη ζωης πληρωμα ἀνδρι μακροτατον προσκεισθαι. προς ταυτα ὁ Αἰθιοψ ἐφη οὐδεν θωμαζειν εἰ σιτουμενοι κοπρον ἐτη ὀλιγα ζωσιν· οὐδε γαρ ἀν τοσαυτα ἐφη δυνασθαι ζην αὐτους, εἰ μη τῳ πωματι ἀνεφερον (φραζων τον οἰνον)· τουτῳ γαρ ἑαυτους ὑπο Περσων ἡττασθαι.

§3

ἀντερομενων δε τον βασιλεα των Ἰχθυοφαγων περι της ζωης και διαιτης, ἐφη ἑτη μεν εἰς εἰκοσι και ἑκατον τους πολλους αὐτων ἀφικνεισθαι, ὑπερβαλλειν δε τινας και ταυτα, σιτησιν δε εἰναι κρεα ἑφθα και πωμα γαλα. θαυμα δε ποιουμενων των κατασκοπων περι των ἑτων, ἐπι κρηνην αὐτοις ἡγησατο ἀφ'ἡς λουομενοι λιπαρωτεροι ἐγιγνοντο, καθαπερ εἰ ἐλαιου ἡ κρηνη εἰη, ὠζε δ'ἀπ'αὐτης ὡς εἰ ἰων. ἀσθενες δε το ὑδωρ της κρηνης ταυτης οὑτω δη τι ἐλεγον εἰναι οἱ κατασκοποι ὡστε μηδεν οἱον τ'εἰναι ἐπ'αὐτου ἐπιπλειν, μητε ξυλον μητε ὁσα ξυλου ἐστιν ἐλαφροτερα, ἀλλα παντα χωρειν εἰς βυθον. και δια το ὑδωρ τουτο, εἰ ἐστιν ἀληθως οἱον τι λεγεται, μακροβιοι ἀν εἱεν, εἰς παντα χρωμενοι

ἀπο της κρηνης δε ἀπαλλαχθεντων αὐτων, ἠγαγεν ὁ βασιλέυς εἰς το δεσμωτηριον, ἐνθα οἱ παντες ἐν πεδαις χρυσαις ἐδεδεντο. ἐστι δε ἐν τουτοις τοις Αἰθιοψι ὁ χαλκος παντων σπανιωτατον και τιμιωτατον. θεασαμενοι δε το δεσμωτηριον ἐθεασαντο και την του ἡλίου λεγομενην τραπεζαν. θεασαμενοι δε παντα ἀπαλλαττονται ὀπισω.

§4

ἀπαγγειλαντων δε των κατασκοπων ταυτα, αὐτικα ὁ Καμβυσης ὀργην ποισαμενος ἐστρατευετο ἐπι τους Αἰθιοπας, οὐτε παρασκευην σιτου οὐδεμιαν παραγγειλας οὐτε λογον ἑαυτῳ δους ὁτι εἰς τα ἐσχατα γης ἠμελλε στρατευσεσθαι· οἱα δε ἐμμανης τε ὠν και οὐ φρενηρης, ὡς ἠκουσε των Ἰχθυοφαγων, ἐστρατευετο παντα τον πεζον ἁμα ἀγομενος. πριν δε της ὁδου το πεμπτον μερος διεληλυθεναι την στρατιαν, αὐτικα τα σιτια ἐπελελοιπειν αὐτους, μετα δε τα σιτια και ὑποζυγια κατεσθιομενα. εἰ μεν νυν μαθων ταυτα ὁ Καμβυσης ἐγνωσιμαχει και ἀπηγεν ὀπισω τον στρατον, ἐπι τῃ ἀρχηθεν γενομενῃ ἁμαρταδι ἠν ἀν ἀνηρ σοφος· νυν δε οὐδενα λογον ποιουμενος ἠει ἀει εἰς το προσω. οἱ δε στρατιωται, ἑως μεν τι εἰχον ἐκ της γης λαμβανειν, ποιηφαγουντες διεζων· ἐπει δε εἰς την ψαμμον ἀφικοντο, δεινον ἐργον αὐτων τινες εἰργασαντο· ἐκ δεκαδος γαρ ἑνα ἑαυτων ἀποκληρωσαντες κατεφαγον.

πυθομεονς δε ταυτα ὁ Καμβυσης, δεισας την ἀλληλοφαγιαν, ἀφεις τον ἐπ'Αἰθιοπας στολον ὀπισω ἐπορευετο, και ἀφικνειται εἰς Θηβας πολλους ἀπολεσας του στρατου.